Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığı ve Tedavisi?

Kanatlı tifosu ergin tavuk ve hindilerin yüksek bulaşıcılık ve ölüm yapma  ile seyreden, özellikle damızlık ve yumurtacı tavuk kümesleri için daha tehlikeli olan yumurta verim düşüklüğü ile fark edilen bir hastalığıdır . Kahverengi yumurta tavukları hastalığa yakalanma olarak beyazlardan daha yatkındır . Kahverengi yumurta tavuklarının ve kahverengi yumurta üreticilerinin  bu hastalık özelinde daha şanssız konumda oldukları düşünülebilir .

Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığı Neden Kaynaklanır ?

            Hastalığın etkeni gram negatif bir bakteri cinsi olan ‘’Salmonella Gallinarum’’ dur .

Bu bakteri cinsi o kadar dayanıklı bir türdür ki dış ortamda aylarca hiç birşeye ihtiyaç duymadan canlı kalabilmektedir . Başta Fenol türevleri olmak üzere tüm dezenfektanlara duryarlıdır . Yani dezenfektan maddeler ve temiz kümes ortamı en kuvvetli silahımızdır bu hastalıkla mücadelemizde. Mikroorganizma etkeni vücuda girdiğinde özellikle hayvanın karaciğerine , böbreklerine , barğırsak kanalına , üreme kanallarına yerleşmeye ilgi gösterir .

Aşağıda salmonella gallinarumun karaciğerdeki renk değişimleri görülmektedir .

 

Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığı Nasıl Hayvanlarımıza Bulaşır ?

            Hastalığın doğal konakçısı ergin tavuklar ve hindilerdir . En çok tespit edilen bulaşma şekli hastalık taşıyan , hastalığı yaşamış anne tavukların civcivlerine etkenin geçmesi şeklinde olmaktadır . Bu açıdan civcivlerin alındığı damızlık üretici firmanın güvenilir olması ve hastalıktan ari olduğunu beyan etmesi önemlidir . Bir diğer bulaşma şekilleri de salmonella ile bulaşık olan gübre , yumurtalar , yumurta viyolleri , çıkma satınalınan 2. el viyoller ,ölü hayvanlar, dışkı ile bulaşık kıyafet , ayakkabı, yemlik ve suluklar ve yine salmonella ile bulaşık olan yemdir . Son yıllarda kümeslere alınan yem ham maddelerinde birçok Salmonella Bakterisine rastlanmıştır. Hasta olduğu fark edilmeyen tavuk veya civcivlerin alınarak kümese getirilmesiylede hayvandan hayvana hastalık hemen geçiş yapabilmektedir .

Enfekte hayvan  dışkı , salya ve sekresyonları ile etkeni etrafa saçmaktadır . Hastalığı alan hayvanda kuluçka dönemi geçiren mikroorganizma 6 – 10 gün sonra hastalığı meydana getirir.

Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığı Hayvanlarımızda Nelere Yol Açar ?

Tavuğumuz bakteriyal etkeni saydığımız yollardan bir şekilde ağız yoluyla vücuduna aldıktan yaklaşık 6 – 10 günde hastalık kendini belli etmeye başlayacaktır .

Hayvanlarda dış bakıda :

• Genel bir durgunluk hali ve iştahsızlık
• Tüyler kabarmıştır
• İbiklerde morarma
• Yeşilimsi sulu ishal
• Yumurta veriminde düşüklük
• % 50 leri bulabilen ölü hayvan sayısı.

Ölen hayvanlar içi açılıp otopsi yapıldığında ise ;

• Karaciğerin devasa şekilde büyüdüğü gözlenir .
• Karaciğer yeşil bronz bir renk almıştır ve ele alındığında kolaca parçalanır .
• Safra kesesi dolgun ve o da büyümüştür .
• Aynı şekilde dalaktada büyüme ve kolay parçalanabilir hal vardır .
• Dişilerde yumurta kanalında kazeöz , peynirimsi bir içerik vardır .
• Karın içerisinde sıvı birikimi olabilir .
• Kalp zarı etrafında yangılanma görülür .
• Horozlarda testislerde beyaz renkte nodüller gözlenir .

Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığı Tanısı Nasıl Koyulur ?

Hastalığın karaciğer büyümesi genel hali salmonella için şüphelenmemizi gerektirir, ancak kesin tanı için hasarlı doku , ve dışkı örneklerinin labrotuara gönderilmesiyle kesin tanı konmaktadır.

Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılabilir ?

            Hastalığın tedavisinde amaç hastalık belirtilerinin azaltılması ve hayvanların sağlıklarının iyiye gitmesidir. Çünkü hastalık etkenini vücuttan tamamen yok edilmesi imkanı maalesef yoktur. Güçlü antibiyotik tedavileri ile hayvanların halsizlik iştahsızlık yumurta düşüklüğü , ishal gibi durumlarının önüne geçilebilmektedir ancak hastalığın tamamen yok edilmesi mümkün değildir. Antibiyotik tedavisine uzun bir ara verildiğinde tekrar hastalık eski gücüne kavuşup hayvanlarımızda tekrar belirtiler ve ölümler meydana getirebilmektedir .

Salmonella tedavisinde başarılı sonuçları olan antibiyotik grupları ise Amoksisiklin , Doksisiklin , Flumequin , Trimetroprim+Sulfonamid  gruplarıdır.

Tavuk Tifosu (Salmonellozis) Hastalığından Korunmak İçin Neler Yapmalıyız ?

• Hastalığın en önemli koruna aşılamadır . Aşılama için 9R suşundan yapılmış canlı ve inaktif aşılar mevcuttur . Nobilis SG 9R bunlardan biridir.
• Korunma önlemlerinin temelini civcivlerin Salmonella dan ari bir damızlık işletmesinden temin edilmesi oluşturmaktadır.
• Hayvan pazarlarından alınan hayvanla kümese katılmamalıdır .
• Kümese yabancı kişiler yaklaştırılmamalı ve çalışan dışındaki kişiler içeri sokulmamalıdır .
• Kümes içinde ve kümes dışında giyilen terlik ,çizme, ayakkabılar ayrı olmalıdır . Kümes girişinde değiştirilmelidir.
• Kümese giren çıkan bakıcı kişiler belirli olmalı ve sadece o kümese girmelidirler .
• Modern işletmelerde uygulanan biyogüvenlik kuralları uygulanmalıdır .
• Hastalık etkeni dezenfektanlara duyarlıdır . Yemlikler ve suluklar sık sık dezenfektanlı sularla yıkanmalıdır.
• Yetiştirme dönemleri arası boşlukta kümesteki gübre uzaklaştırılmalı, ardından kümes zemini duvarları yemlik  ve sulukları çok iyi yıkanmalıdır. Yıkama işlemi sonrasındada dezenfektan ilaçlar uygulanmalıdır . (Glutar aldehitler, Quanter amonyum bileşikleri, Formaldehit bileşikleri, Organik asitler)

Hastalık birbirinden ayrı kümeslerde ortaya çıkmışsa hasta sürüyü kesip gözden çıkarmak diğer sürüye bulaşmasını engellemek için en iyi koruma yöntemi olarak görülmektedir.

Tavuk vitamin ve mineralleri kullanarak tavularınızın sağlığını güçlendirebilirsiniz.